Fiilimsi Deneme 8. Sınıf

Fiilimsi Nedir?

Fiilimsi, fiillerin çeşitli eklerle dönüştürülmesi sonucu oluşan ve cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan kelimelerdir. Türkçede fiilimsiler, fiil kök veya gövdesine ek getirilerek türetilir. Bu ekler, kelimenin anlamını ve cümledeki işlevini değiştirir. Fiilimsiler, öğrenilmesi gereken önemli bir konudur çünkü dilin yapısının anlaşılmasına yardımcı olur ve cümle içindeki işlevleri sayesinde anlatımın zenginleşmesini sağlar.

Fiilimsilerin üç ana türü bulunmaktadır: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil. Bu fiilimsiler, cümlede farklı rollere sahip olup, Türkçede zengin bir anlatım dilinin oluşmasına katkı sağlar.

İsim Fiil

İsim fiil, fiil kök veya gövdesine gelen eklerle oluşturulan ve isim görevinde kullanılan fiilimsilerdir. Türkçede isim fiil oluşturmak için -mek, -mak, -ış, -iş, -uş, -üş gibi ekler kullanılır. Örneğin, “yüzmek” kelimesinde “-mek” eki fiilin sonuna gelerek onu isimleştirir. İsim fiiller, cümlede özne veya nesne gibi görevler üstlenebilir.

Örnek cümleler üzerinden inceleyelim:

• “Yüzmek, onun en sevdiği spordur.” – Bu cümlede “yüzmek” isim fiil olarak özne görevindedir.
• “Kütüphaneden kitap okumayı seviyorum.” – Burada “okumak” isim fiil, nesne görevindedir.

İsim fiiller, cümleye katıldıkları anlamları genişleterek anlatımın zenginleşmesine yardımcı olur. Bu nedenle öğrencilerin isim fiilleri doğru bir şekilde kullanabilmesi büyük önem taşır.

Sıfat Fiil

Sıfat fiil, fiil kök veya gövdesine getirilen eklerle oluşturulan ve sıfat görevinde kullanılan fiilimsilerdir. Türkçede sıfat fiil oluşturmak için -an, -en, -ası, -esi, -acak, -ecek, -mış, -miş, -dı, -di gibi ekler kullanılır. Sıfat fiiller, cümlede tanımlayıcı bir işlev üstlenir ve isimleri nitelendirir.

Örnek cümleler üzerinden sıfat fiillerin kullanımı gösterilebilir:

• “Koşan çocuk parka gitti.” – Bu cümlede “koşan” sıfat fiil, “çocuk” ismini niteliyor.
• “Okuyacak kitabı aldım.” – Burada “okuyacak” sıfat fiil, “kitap” ismini tanımlıyor.

Sıfat fiiller, cümlelerde tanımlama yaparak anlamı derinleştirir. Bu nedenle öğrencilerin sıfat fiilleri iyi anlaması ve kullanması, anlatım becerilerini geliştirir.

Zarf Fiil

Zarf fiil, fiil kök veya gövdesine gelen eklerle oluşturulan ve zarf görevinde kullanılan fiilimsilerdir. Türkçede zarf fiil oluşturmak için -arak, -erek, -madan, -madan, -ınca, -ince, -dıkça, -dikçe gibi ekler kullanılır. Zarf fiiller, cümlede zaman, neden, şart gibi durumları belirtir ve eylemin nasıl yapıldığını açıklar.

Örnek cümleler ile zarf fiillerin işlevleri daha iyi anlaşılabilir:

• “Koşarak geldi.” – Burada “koşarak” zarf fiil, eylemin nasıl yapıldığını açıklıyor.
• “Gülerek konuştu.” – “Gülerek” zarf fiil, konuşma eyleminin yanında gülmenin nasıl bir etki yarattığını ifade ediyor.

Zarf fiiller, anlatıma farklı bir boyut katarak, olayın ve eylemin nasıl gerçekleştiğini netleştirir. Öğrencilerin zarf fiilleri doğru bir şekilde kullanmaları, yazılı ve sözlü anlatım becerilerini artırır.

Fiilimsilerin Cümlede Kullanımı

Fiilimsilerin cümledeki yerleri ve kullanımları, dilin akışını etkileyen önemli bir unsurdur. Doğru kullanıldıklarında cümlelerin anlamını zenginleştirir ve anlatımı güçlendirir. Bu nedenle, öğrencilerin fiilimsi konusunu iyi öğrenmeleri ve pratik yapmaları büyük önem taşır. Fiilimsiler, cümlede farklı görevler üstlenerek dilin akışını sağlar. Örneğin, bir cümlede özne, nesne veya tanımlayıcı öğeler olarak yer alabilirler.

Fiilimsi kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Öncelikle, fiilimsilerin hangi eklerle oluşturulduğu ve bu eklerin hangi durumlarda kullanıldığı iyi bilinmelidir. Ayrıca, cümledeki diğer kelimelerle olan ilişkileri de göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, bir zarf fiil kullanırken, bu fiilin eylemi nasıl etkilediği düşünülmelidir. Bu, anlatımın akışını ve okuyucu üzerindeki etkisini artırır.

Fiilimsilerin cümlede etkili bir şekilde kullanılması, yazılı anlatımın yanı sıra sözlü anlatımda da önemlidir. Öğrencilerin, fiilimsileri doğru bir şekilde kullanabilmesi, hem yazılı hem de sözlü iletişimlerinde daha etkili olmalarını sağlar. Bu, onların düşüncelerini daha net ifade etmelerine ve okuyucuda veya dinleyicide daha güçlü bir izlenim bırakmalarına yardımcı olur.

Fiilimsi Çalışma Önerileri

Fiilimsileri öğrenmek ve kullanmak, özellikle 8. sınıf öğrencileri için önemli bir adımdır. Öğrencilerin fiilimsilerle ilgili bilgilerini pekiştirmek için çeşitli çalışma yöntemleri uygulamaları faydalı olacaktır. Bu yöntemler, öğrenmenin daha kalıcı olmasını sağlar ve öğrencilerin dil becerilerini geliştirmelerine katkıda bulunur.

İlk olarak, öğrencilere fiilimsi örnekleri ile ilgili alıştırmalar vermek etkili bir yöntemdir. Öğrenciler, belirli fiil köklerinden fiilimsiler oluşturarak pratik yapabilir. Örneğin, “görmek” fiilinden “görüş” (isim fiil), “gören” (sıfat fiil), “görerek” (zarf fiil) gibi örnekler türetebilirler. Bu tür alıştırmalar, fiilimsilerin yapısını anlamalarına yardımcı olur.

Ayrıca, fiilimsi içeren metinler okuyarak, öğrencilerin bu konudaki anlayışlarını geliştirmeleri sağlanabilir. Farklı türlerde yazılmış metinlerde fiilimsi kullanımını incelemek, öğrencilerin bu konudaki farkındalıklarını artırır. Öğrencilerin, fiilimsilerin cümle içindeki rolünü ve nasıl kullanıldığını görmeleri, kendi yazılı ifadelerine de yansıması açısından oldukça faydalıdır.

Son olarak, grup çalışmaları da fiilimsileri öğrenmek için etkili bir yöntemdir. Öğrenciler, gruplar halinde çalışarak fiilimsilerle ilgili cümleler oluşturarak birbirleriyle tartışabilir. Bu, onların sosyal becerilerini geliştirirken, aynı zamanda fiilimsiler konusunda daha fazla pratik yapmalarına olanak tanır. Grup çalışmalarında, öğrencilerin birbirlerinden öğrenmeleri sağlanır ve bu sayede konuyla ilgili farklı bakış açıları geliştirmeleri teşvik edilir.