Argüman Nedir?

Argüman, farklı disiplinlerde kullanılan ve geniş bir yelpazede anlamları olan bir terimdir. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre, “argüman” kelimesi, bir düşünceyi desteklemek veya çürütmek amacıyla sunulan gerekçe, delil veya kanıt anlamına gelir. Argüman kavramı, özellikle felsefe, mantık, retorik ve hukuk gibi alanlarda büyük bir öneme sahiptir.

Argümanın Bileşenleri

Bir argüman, genellikle iki temel bileşenden oluşur: öncüller ve sonuç.

Öncüller

Öncüller, bir argümanın dayandığı varsayımlar veya iddialardır. Bunlar, argümanın geçerliliği için gerekli olan temel prensipler veya veriler olabilir. Örneğin, “Bütün insanlar ölümlüdür” öncülü, varoluşsal bir gerçeği ifade eder.

Sonuç

Sonuç, öncüllerden çıkarılan nihai iddiadır. Yani, öncüllerin doğru olduğunu varsayarak ulaşılan mantıksal neticedir. Örneğin, “Sokrates bir insandır; dolayısıyla Sokrates ölümlüdür” cümlesindeki sonuç, verilen öncüllerden çıkan doğal bir çıkarımdır.

Argüman Türleri

Argümanlar farklı türlerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma, argümanın sunduğu delillerin yapısı ve amacı ile ilgilidir.

Dedüktif Argümanlar

Dedüktif argümanlar, öncüllerden çıkarılan sonuçların kesin olduğu argümanlardır. Bu tür argümanlarda, öncüller doğruysa sonuç da kesinlikle doğrudur. Örneğin:

• 1. Öncül: Bütün memeliler canlıdır.
• 2. Öncül: Balina bir memelidir.
• Sonuç: Balina canlıdır.

Endüktif Argümanlar

Endüktif argümanlar, belirli gözlemlerden genel sonuçlar çıkaran argümanlardır. Bu tür argümanlarda, sonuçlar büyük olasılıkla doğrudur, ancak kesin değildir. Örneğin:

• 1. Öncül: Güneş, her sabah doğudan doğmuştur.
• 2. Öncül: Yarın da sabah olacak.
• Sonuç: Güneş yarın da doğudan doğacak.

Argüman Kurma Teknikleri

İyi bir argüman oluşturmak, belirli teknik ve prensiplere dayanır. İşte bu tekniklerden bazıları:

Açık ve Net Olun

Argümanlarınızı destekleyen öncülleri ve sonuçları açık ve net bir şekilde ifade edin. Belirsiz veya muğlak ifadeler, argümanınızın gücünü zayıflatabilir.

Delil ve Kanıt Sağlayın

İddialarınızı desteklemek için güçlü deliller ve kanıtlar sunun. Bu, argümanınızın inandırıcılığını artıracaktır. Örneğin:

• İstatistikler
• Akademik çalışmalar
• Gözlemler ve deneyler

Argümanda Yaygın Hatalar

Bir argümanın gücünü koruyabilmek için yaygın hatalardan kaçınılması gerekir. İşte bu hatalardan bazıları:

Doğrulayıcı Hata

Bu hata, sadece iddiayı destekleyen kanıtlara odaklanarak zıt görüşleri göz ardı etmektir. Örneğin:

• “İklim değişikliği yoktur, çünkü son yıllarda bazı bölgelerde sıcaklıklar düşmüştür.”

Ad Hominem Hataları

Argüman yerine kişiye saldırmak, yaygın yapılan bir hatadır. Örneğin:

• “Bu görüşü kabul edemem, çünkü sen bir politikacısın.”

Argüman Örnekleri

Argümanların daha iyi anlaşılması için çeşitli örnekler üzerinde durmak faydalı olacaktır.

Bilimsel Argüman

Öncüller:

• 1. Öncül: Su, 100 santigrat derecede kaynar.
• 2. Öncül: Bu kap su doludur.

Sonuç:

• Bu kap, 100 santigrat dereceye ulaşınca kaynayacaktır.

Etik Argüman

Öncüller:

• 1. Öncül: İnsan haklarına saygı göstermek zorunludur.
• 2. Öncül: İşkence, insan haklarını ihlal eder.

Sonuç:

• İşkence yasaklanmalıdır.