2. Dönem Tanzimat Dönemi Özellikleri

Tanzimat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme çabalarının önemli bir parçasıdır. Bu dönem, iki ana döneme ayrılmaktadır: Birinci Dönem Tanzimat (1839-1856) ve İkinci Dönem Tanzimat (1856-1876). Bu yazıda, İkinci Dönem Tanzimat’ın özelliklerini detaylı bir şekilde ele alacağız. Bu dönem, özellikle hukuk, eğitim, sanat ve edebiyat alanındaki yenilikler ile öne çıkmaktadır.

1. İkinci Dönem Tanzimat’ın Genel Özellikleri

İkinci Dönem Tanzimat, Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme çabalarının hız kazandığı bir dönemdir. Bu dönemde, devletin modernleşmesi için atılan adımlar daha belirgin hale gelmiştir. 1856 yılında, Birinci Dönem’in sona ermesiyle birlikte, devlet mekanizmasında reformlar yapılmaya başlanmıştır. Bu reformların başında hukuki ve eğitim alanındaki yenilikler gelmektedir.

Bu dönemde, özellikle Batı’daki gelişmelerin izlenmesi ve benimsenmesi ön plandadır. Batı’nın hukuk, eğitim ve sosyal alanlardaki yenilikleri Osmanlı toplumuna entegre edilmeye çalışılmıştır. Dönem, aynı zamanda sosyal ve kültürel alanda da önemli değişimlere sahne olmuştur. Bu değişimlerin en belirgin örnekleri, eğitimde yapılan reformlar ve yeni kurulan okullardır.

2. Eğitimde Reformlar ve Yeni Okul Sistemleri

İkinci Dönem Tanzimat, eğitim alanında köklü değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde, modern eğitim kurumları kurulmuş ve eğitim sistemi Batılı normlara uygun bir hale getirilmiştir. İlk olarak, 1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile eğitimde reform süreci başlatılmıştır. Bu nizamname ile birlikte eğitim zorunlu hale getirilmiş ve devletin eğitime olan ilgisi artmıştır.

Ayrıca, yeni okulların açılması ile birlikte, eğitim alanında Batılı metotların uygulanması teşvik edilmiştir. Bu dönemde, askeri okullar, tıp okulları ve sanat okulları gibi çeşitli eğitim kurumları kurulmuştur. Bu kurumlar, genç nesillere modern bilgi ve beceriler kazandırmayı amaçlamıştır.

Eğitimdeki bu yenilikler, Osmanlı toplumunun sosyal yapısını da etkilemiştir. Eğitim alanındaki reformlar, toplumsal bilincin artmasına ve bireylerin kendi hakları konusunda daha bilinçli hale gelmesine katkıda bulunmuştur. Bu dönemde ayrıca, kadınların eğitimi konusundaki tartışmalar da artmış, kadınların eğitim hakkı için mücadele eden isimler ortaya çıkmıştır.

3. Hukukta Yapılan Reformlar

İkinci Dönem Tanzimat’ta hukuki alanda da önemli reformlar gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde, hukuk sisteminin modernleştirilmesi ve adaletin sağlanması amacıyla çeşitli yasalar ve nizamnameler çıkarılmıştır. 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı ile birlikte, hukuk alanında köklü değişiklikler yapılması hedeflenmiştir. Bu ferman, özellikle dini farklılıkları olan Osmanlı vatandaşlarının haklarını güvence altına almayı amaçlamıştır.

Bunun yanı sıra, modern mahkemelerin kurulması, hukukun egemenliği ilkesinin benimsenmesi ve yargı bağımsızlığının sağlanması yönünde adımlar atılmıştır. Mahkemelerin modernleşmesi ile birlikte, yargılama süreçlerinin daha adil ve tarafsız bir şekilde yürütülmesi sağlanmıştır. Ayrıca, hukuki eğitim veren okulların açılması da önemli bir reform olarak dikkat çekmektedir. Bu okullar, hukuk alanında uzmanlaşmış bireylerin yetişmesine katkıda bulunmuştur.

Hukukta yapılan bu reformlar, Osmanlı toplumunun sosyal yapısını değiştirmiş, bireylerin haklarını daha iyi tanımasına ve bu hakları savunmasına olanak tanımıştır. Bununla birlikte, modern hukukun temel prensipleri toplumun her kesiminde daha fazla benimsenmeye başlanmıştır.

4. Sanat ve Edebiyat Alanında Değişim

İkinci Dönem Tanzimat, sanat ve edebiyat alanında da önemli gelişmelere sahne olmuştur. Bu dönemde, Batı edebiyatından etkilenerek yazılan eserler artış göstermiştir. Yazarlar, Batı tarzında roman, hikaye, şiir ve tiyatro eserleri kaleme almışlardır. Bu durum, Osmanlı edebiyatında yeni bir akımın doğmasına neden olmuştur.

Özellikle Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem ve Halit Ziya Uşaklıgil gibi yazarlar, Batılı anlamda roman ve tiyatro eserleri yazmış, Türk edebiyatının modernleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Bu dönemde yazılan eserlerde, bireyin toplum içindeki yeri, sosyal adalet, özgürlük ve eşitlik temaları işlenmiştir. Bu temalar, dönemin toplumsal yapısına ve bireylerin yaşadığı zorluklara ışık tutmaktadır.

Sanat alanında ise, resim, müzik ve tiyatro gibi çeşitli dallarda yenilikler yapılmıştır. Batı tarzı sanat okulları açılmış, sanatçılar Batı’daki sanat anlayışını benimsemeye başlamıştır. Tiyatro, bu dönemde en çok ilgi gören sanat dallarından biri olmuştur. Osmanlı’da tiyatro sahneleri açılmış, yerli oyunlar ve Batı’dan çevrilen eserler sahnelenmiştir. Bu durum, halkın sanata olan ilgisini artırmış, kültürel yaşamı zenginleştirmiştir.