İngilizce Edilgen Çatı: Temel Bilgiler ve Kullanım Alanları
İngilizce dilbilgisi, dilin yapı taşlarını anlamak için önemli bir unsurdur. Bu yapı taşlarından biri de edilgen çatıdır. Edilgen çatı, öznenin eylemi doğrudan gerçekleştirmediği, aksine eylemden etkilendiği durumları ifade eder. Bu yazıda, İngilizce edilgen çatı kavramını derinlemesine inceleyecek, nasıl kullanıldığını, kurallarını ve örnek cümlelerle açıklayacağız.
Edilgen Çatı Nedir?
Edilgen çatı, İngilizce dilinde “passive voice” olarak adlandırılır. Bu yapı, bir cümlede öznenin eylemi gerçekleştirmediği durumları ifade eder. Edilgen çatı kullanıldığında, cümledeki özne, eylemin hedefidir ve eylemi gerçekleştiren unsur ya belirtilmez ya da “by” edatı ile ifade edilir.
Örneğin:
- Aktif Cümle: “Ali kitabı okuyor.” (Ali özne ve eylemi gerçekleştiren kişidir.)
- Edilgen Cümle: “Kitap Ali tarafından okunuyor.” (Kitap özne ve eylemden etkilenendir.)
Bu yapı, cümledeki odak noktasını değiştirmek için kullanılır. Genellikle eylemi gerçekleştirenin kim olduğunu bilmediğimiz veya önemsiz olduğu durumlarda edilgen çatıyı tercih ederiz.
Edilgen Çatı Yapısı ve Kuralları
Edilgen çatı yapısının doğru bir şekilde kullanılabilmesi için bazı kurallar vardır. Edilgen cümleler genellikle “to be” fiili ve geçmiş zamanın üçüncü hali (past participle) kullanılarak oluşturulur. İşte edilgen çatı yapısının temel formülü:
Özne + "to be" fiili + geçmiş zamanın üçüncü hali
Örneğin:
- “The cake is eaten.” (Pasta yeniyor.)
- “The letters were sent.” (Mektuplar gönderildi.)
- “The project will be completed.” (Proje tamamlanacak.)
Bu yapı, cümlenin zamanına bağlı olarak “to be” fiilinin farklı halleri ile değişir. Örneğin:
- Present Simple: “is/are”
- Past Simple: “was/were”
- Future Simple: “will be”
Edilgen Çatı Kullanım Alanları
Edilgen çatı, farklı durumlar için kullanılabilir. İşte en yaygın kullanım alanları:
1. Bilinmeyen Eylem Gerçekleştireni
Bir eylemin kim tarafından gerçekleştirildiği önemli değilse, edilgen çatı kullanılır. Örneğin, “The car was stolen.” (Araba çalındı.) cümlesinde, arabanın kimin tarafından çalındığı bilinmemektedir.
2. Önemli Olan Eylemin Kendisi
Bir cümlede önemli olan, öznenin eylemi değil, eylemin kendisi ise edilgen çatı tercih edilir. Örneğin, “The novel was published last year.” (Roman geçen yıl yayımlandı.) cümlesinde, romanın yayımlanması önemliyken, yayımlayan kişi önemli değildir.
3. Bilimsel ve Resmi Yazılarda Kullanım
Bilimsel metinlerde ve resmi yazılarda, edilgen çatı sıklıkla tercih edilir. Bu, nesnelliği artırır ve yazının daha resmi görünmesini sağlar. Örneğin, “The experiment was conducted by researchers.” (Deney araştırmacılar tarafından gerçekleştirildi.) cümlesi, resmi bir dil kullanımını yansıtır.
Edilgen Çatı ile İlgili Yaygın Hatalar
Edilgen çatı kullanırken bazı yaygın hatalar yapılabilmektedir. Bu hatalardan kaçınmak, dil becerilerini geliştirmek için önemlidir:
1. Yanlış “to be” Kullanımı
Edilgen çatı cümlelerinde “to be” fiilinin doğru formunu kullanmak önemlidir. Örneğin, geçmişte meydana gelen bir eylemi ifade ederken “was” veya “were” kullanmalısınız. Hatalı kullanım, anlamı değiştirebilir.
2. Eylemi Gerçekleştiren Unsurun Belirtilmemesi
Bazı durumlarda, eylemi gerçekleştiren kişi ya da nesne belirtilmesi gerekebilir. Bu, cümlenin anlamını güçlendirebilir. Örneğin, “The book was written.” cümlesinde yazar belirtilmemiştir. Ancak önemliyse “by” ifadesi eklenebilir.
3. Gereksiz Kullanım
Edilgen çatının gereksiz yere kullanılması, cümleyi karmaşık hale getirebilir. Eğer eylemi gerçekleştiren kişi veya nesne önemliyse, aktif çatı tercih edilmelidir. Bu, iletişimi daha etkili hale getirebilir.
Örnek Cümleler ve Alıştırmalar
Edilgen çatı ile ilgili bilgileri pekiştirmek için bazı örnek cümleler ve alıştırmalar sunuyoruz:
Örnek Cümleler
- “The report was completed on time.” (Rapor zamanında tamamlandı.)
- “The song is sung by a famous artist.” (Şarkı ünlü bir sanatçı tarafından söyleniyor.)
- “New rules will be introduced next month.” (Yeni kurallar gelecek ay tanıtılacak.)
Alıştırmalar
Aşağıdaki cümleleri edilgen çatıya çevirin:
- The chef cooks the meal.
- People speak English all over the world.
- The team will finish the project by Friday.
Bu alıştırmalar, edilgen çatı yapısını pekiştirmenize yardımcı olacaktır.
Bir yanıt yazın