9 Sınıf Fiilimsiler

Fiilimsi Nedir?

Fiilimsi, fiil kök veya gövdesinden türetilmiş ve fiilin anlamını taşıyan ancak cümlede fiil gibi görev yapmayan sözcüklerdir. Türkçede fiilimsiler, fiil ile isim arasında bir köprü vazifesi görür. Fiilimsiler, cümlede isim, sıfat veya zarf gibi farklı görevlerde bulunabilir. Bu özellikleri sayesinde, dilin zenginliğini artırarak daha akıcı ve etkili bir anlatım sağlarlar.

Fiilimsiler, genellikle eklerle oluşturulurlar. Bu ekler, fiilin hangi görevi üstlendiğine göre değişiklik gösterir. Türkçede üç ana fiilimsisi türü bulunmaktadır: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil. Bu fiilimsiler, cümledeki işlevlerine göre farklı biçimlerde kullanılır. Fiilimsi kavramı, dil bilgisi açısından oldukça önemlidir ve Türkçeyi daha iyi anlamak için gerekli bir konudur.

İsim Fiil

İsim fiil, fiilin isimleşmiş halidir. İsim fiiller, “-mek” veya “-mak” mastar ekinin kullanılmasiyle oluşturulur. Örneğin, “yüzmek” kelimesi, “yüz” fiilinin isimleşmiş halidir. İsim fiiller, cümlede özne, nesne veya dolaylı tümleç gibi görevlerde bulunabilirler. İsim fiillerin cümle içindeki kullanımı, cümlenin anlamını zenginleştirir.

İsim fiil örnekleri:

• Yüzmek: Yüzmek çok eğlencelidir.
• Koşmak: Koşmak sağlıklı bir aktivitedir.
• Okumak: Kitap okumak bilgi edinmenin en güzel yoludur.

İsim fiiller, genellikle cümlede özne veya nesne işlevi görebilir. Örneğin, “Kitap okumak benim hobimdir.” cümlesinde “okumak” isim fiili özne görevindedir. Aynı şekilde, “Ben yüzmeyi seviyorum.” cümlesinde “yüzmeyi” nesne olarak kullanılmaktadır. Bu sayede, cümlede daha akıcı ve zengin bir anlatım sağlanmış olur.

Sıfat Fiil

Sıfat fiil, fiilin sıfatlaşmış halidir. Sıfat fiiller, genellikle “-an”, “-en”, “-mış”, “-miş”, “-acak” ve “-ecek” ekleri ile oluşturulur. Sıfat fiiller, cümlede sıfat görevi görerek isimleri nitelendirir. Bu özellikleri sayesinde, cümlede daha fazla bilgi vererek anlamı derinleştirirler.

Sıfat fiil örnekleri:

• Koşan: Koşan çocuklar parktaydı.
• Yazılmış: Bu kitap yazılmıştır.
• Gidecek: Gidilecek yerler belirlendi.

Sıfat fiiller, cümlede isimleri niteler ve bu sayede betimleyici bir dil kullanmamıza olanak tanır. Örneğin, “Hızla koşan çocuklar dikkat çekti.” cümlesinde “koşan” sıfat fiili, “çocuklar” isimini niteler. Böylece cümledeki bilgi zenginleşir ve okuyucuya daha fazla ayrıntı sunulur.

Zarf Fiil

Zarf fiil, fiilin zarflaşmış halidir. Zarf fiiller, “-erek”, “-arak”, “-madan”, “-madan”, “-ecek” gibi ekler ile oluşturulur. Zarf fiiller, cümlede zarf görevi görerek fiillere ya da sıfatlara ek bilgi sağlar. Bu durum, cümlenin anlamını daha da derinleştirir ve okuyucuya daha net bir bilgi aktarımı sağlar.

Zarf fiil örnekleri:

• Koşarak: Koşarak geldim.
• Okuyarak: Kitap okuyarak zaman geçirdim.
• Düşünmeden: Düşünmeden karar vermek yanlıştır.

Zarf fiiller, genellikle fiil ya da sıfatları niteler. Örneğin, “Hızla koşarak okula yetiştim.” cümlesinde “koşarak” zarf fiili, “yetiştim” fiilini niteler. Bu sayede eylemin nasıl gerçekleştirildiğine dair bilgi verir. Zarf fiiller, cümlede zaman, neden, amaç gibi anlam unsurlarını ifade etmek için de sıkça kullanılır.

Fiilimsilerin Cümlede Kullanımı

Fiilimsilerin cümledeki kullanımları oldukça çeşitlidir. İsim fiiller, özne veya nesne olarak kullanılabilirken, sıfat fiiller isimleri niteler ve zarf fiiller, fiillere ek bilgi sağlar. Bu durum, Türkçenin zenginliğini artırır ve daha akıcı bir anlatım sağlar. Fiilimsilerin doğru kullanımı, yazılı ve sözlü ifadelerde önemli bir yere sahiptir.

Fiilimsilerin cümle içindeki yerleri ve görevleri, cümlenin anlamını belirler. Bu nedenle, fiilimsilerin nasıl kullanılacağına dair iyi bir anlayışa sahip olmak önemlidir. Örneğin, “Güzel bir roman okumak istiyorum.” cümlesinde “okumak” isim fiili, cümlede nesne görevindedir. Aynı şekilde, “Koşan çocuklar çok eğleniyor.” cümlesinde “koşan” sıfat fiili, “çocuklar” ismini niteler.

Fiilimsilerin kullanımı, yazılı anlatımda daha zengin ve etkili bir dil kullanmayı sağlar. Öğrencilerin fiilimsileri doğru bir şekilde tanıması ve kullanması, dil becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Bu sayede, öğrenciler, hem yazılı hem de sözlü anlatımlarında daha etkili olabilirler.