8. Sınıf Fiilimsiler Konu Anlatımı

Fiilimsiler, Türkçede fiil kök ve gövdesinden türeyen, ancak fiil gibi çekimlenmeyen sözcüklerdir. Fiilimsiler, cümlede çeşitli görevlerde kullanılabilir ve cümlenin anlamını zenginleştirir. Bu yazıda 8. sınıf düzeyinde fiilimsileri detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Fiilimsilerin Tanımı ve Özellikleri

Fiilimsiler, fiil kök ve gövdelerinden türeyerek oluşan, ancak tam anlamıyla fiil özelliği taşımayan sözcüklerdir. Üç ana fiilimsiler türü vardır: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil. Her bir fiilimsinin kendine has özellikleri ve kullanımları vardır.

Fiilimsilerin en belirgin özelliği, cümlede farklı görevlerde kullanılmasıdır. Örneğin, isim fiil cümlede özne veya nesne olarak yer alabilirken, sıfat fiil, sıfat olarak bir ismi niteleyebilir. Zarf fiil ise eylemi belirten bir zarf gibi kullanılır. Bu sayede cümlelerin anlamını ve yapısını zenginleştirir.

2. İsim Fiil

İsim fiil, fiil kök veya gövdesine “-mak, -mek, -ış, -iş, -ma, -me” gibi eklerin gelmesiyle oluşur. İsim fiiller, cümlede isim görevinde kullanılır ve genellikle özne ya da nesne olarak yer alır. Örneğin: “Yüzme çok eğlenceli.” cümlesinde “yüzme” kelimesi isim fiildir ve burada özne görevindedir.

İsim fiillerin kullanımı oldukça yaygındır ve cümledeki işlevleri değişiklik gösterebilir. Aşağıda bazı isim fiil örnekleri verilmiştir:

• Koşmak: “Koşmak sağlıklı bir aktivitedir.”
• Yazmak: “Yazmak, düşünceleri ifade etmenin bir yoludur.”
• Okumak: “Okumak, bilgi edinmenin en iyi yoludur.”

İsim fiiller, ayrıca cümle içinde belirli bir anlam ifade eden tamlamalar oluşturabilir. Örneğin, “yüzme havuzu” ifadesinde “yüzme” isim fiil olup, “havuz” kelimesini nitelendirir.

3. Sıfat Fiil

Sıfat fiil, fiil kök veya gövdesine “-an, -en, -ası, -esi, -acak, -ecek, -mış, -miş” gibi eklerin gelmesiyle oluşur. Sıfat fiiller, cümlede sıfat görevinde kullanılır ve genellikle bir ismi nitelendirir. Örneğin: “Yazılan kitap çok ilginç.” cümlesinde “yazılan” kelimesi sıfat fiildir ve burada “kitap” kelimesini nitelendirir.

Sıfat fiiller, cümledeki anlamı derinleştirir ve betimlemeyi güçlendirir. Aşağıda bazı sıfat fiil örnekleri verilmiştir:

• Gülen: “Gülen yüzler her zaman neşelidir.”
• Koşan: “Koşan çocuk çok enerjik görünüyor.”
• Yazılmış: “Yazılmış olan eserler değerlidir.”

Sıfat fiiller, aynı zamanda cümlede daha fazla bilgi vermek için kullanılabilir. Örneğin, “okuduğum kitap” ifadesinde “okuduğum” sıfat fiil olup, “kitap” kelimesini nitelendirir.

4. Zarf Fiil

Zarf fiil, fiil kök veya gövdesine “-arak, -erek, -madan, -meden, -ınca, -ince” gibi eklerin gelmesiyle oluşur. Zarf fiiller, cümlede zarf görevinde kullanılır ve genellikle eylemi, durumu veya zamanı belirtir. Örneğin: “Hızla koşarak evine gitti.” cümlesinde “koşarak” kelimesi zarf fiildir ve burada eylemin nasıl yapıldığını belirtir.

Zarf fiiller, eylemi daha iyi tanımlamak için kullanılır. Aşağıda bazı zarf fiil örnekleri verilmiştir:

• Koşarak: “Okula koşarak gitti.”
• Dinleyerek: “Müziği dinleyerek çalıştı.”
• Gülerek: “Gülerek yanına yaklaştı.”

Zarf fiiller, eylemin gerçekleştirilme şekli, zamanı veya nedeni hakkında bilgi verir. Örneğin, “gülerek” zarf fiili, eylemin nasıl yapıldığını ifade eder.

5. Fiilimsilerin Cümledeki Kullanım Alanları

Fiilimsilerin cümledeki kullanımları oldukça çeşitlidir. Özellikle anlatımın akışını zenginleştirmek ve ifadeleri güçlendirmek için tercih edilirler. Fiilimsiler, farklı görevlerde kullanılabilme yetenekleri sayesinde cümlelerin yapılarını ve anlamlarını derinleştirir.

İsim fiiller, genellikle özne veya nesne olarak kullanılırken, sıfat fiiller bir ismi nitelemek için kullanılır. Zarf fiiller ise eylemi belirten bir zarf gibi kullanılır ve cümledeki eylemin niteliği hakkında bilgi verir. Bu durum, fiilimsilerin cümle içindeki rolünü ve önemini artırır.

Örnek bir cümlede fiilimsilerin kullanımını inceleyelim: “Koşarak okula giden çocuk, gülerek öğretmenine selam verdi.” Bu cümlede “koşarak” bir zarf fiil olarak eylemin nasıl gerçekleştirildiğini, “giden” bir sıfat fiil olarak çocuğun niteliğini belirtirken, “gülerek” de eylemin nasıl yapıldığını ifade etmektedir.

6. Fiilimsilerle İlgili Sık Yapılan Hatalar

Fiilimsiler, Türkçede sıkça kullanılan yapılar olmalarına rağmen, bazı öğrenciler tarafından yanlış anlaşılmakta veya yanlış kullanılmaktadır. Bu hatalar, cümlelerin anlamını zayıflatabilir. İşte fiilimsilerle ilgili yaygın hatalardan bazıları:

• İsim fiilin yanlış kullanımı: İsim fiilin cümlede özne veya nesne yerine sıfat gibi kullanılması, cümlenin anlamını bozabilir.
• Sıfat fiilin yanlış kullanımı: Sıfat fiilin yanlış yerde kullanılması, cümlede belirsizlik yaratabilir.
• Zarf fiilin yanlış eklenmesi: Zarf fiilin cümlede gereksiz yere kullanılması, anlatımı karmaşık hale getirebilir.

Öğrencilerin bu hatalardan kaçınmaları için fiilimsilerin tanımlarını ve cümledeki işlevlerini iyi öğrenmeleri önemlidir. Düzenli pratik yaparak bu yapıları daha iyi kavrayabilir ve doğru kullanabilirler.

7. Fiilimsilerin Öğrenilmesinde Pratik Yöntemler

Fiilimsilerin öğrenilmesi, dilin doğru bir şekilde kullanılabilmesi açısından oldukça önemlidir. İşte fiilimsileri öğrenirken uygulayabileceğiniz bazı pratik yöntemler:

• Örnek cümleler yazmak: